Delhi to miejsce, które trudno ominąć rozpoczynając podróż do Indii - to oprócz Mumbaju główne indyjskie lotnisko - stąd rozpoczyna się przygoda z tym niesamowitym krajem. Dehli to miasto na którego obszarze od 1200 r. p.n.e. powstało co najmniej siedem miast przenikając się i przechodząc jedno w drugie... Zamieszkane przez 46 milionów mieszkańców plasuje się w czołówce najbardziej nieprzyjaznych miast świata...

GURUDWARA BANGLA SAHIB

W Delhi wylądowaliśmy wczesnym rankiem i miasto dopiero budziło się do życia - nawet ruch na ulicach był niewielki. O tej porze jednak atrakcie turystyczne nie były jeszcze dostępne - a jest ich tutaj rozrzuconych po mieście całkiem sporo. Warto dodać, że z 35 obiektów światowego dziedzictwa kulturowego w całych Indiach w stolicy znajdują się aż trzy - ale o tym później. My za radą naszego kierowcy i przewodnika Mr Singha pojechaliśmy do Gurudwara Bangla Sahib - jednego z najwybitniejszych sikhijskich gurdwarów, czyli sikhijskich domów modlitwy. Znajduje się w pobliżu Connaught Place w New Delhi, na Baba Kharak Singh Marg i jest natychmiast rozpoznawalny dzięki złotej kopule i wysokiemu masztowi flagowemu. Gurdwara Bangla Sahib był to pierwotnie bungalow należący do Raja Jai ​​Singha, władcy radżputów w XVII wieku i był znany jako Pałac Jaisinghpura w Jaisingh Pura - historycznej dzielnicy zburzonej, aby zrobić miejsce dla dzielnicy handlowej Connaught Place. W 1664 r. w trakcie pobytu w Dehli rezydował tu ósmy Guru Sikhów, Guru Har Krishan - w tym czasie panowała epidemia ospy i cholery, a Guru Har Krishan Ji pomagał cierpiącym, udzielając pomocy z łaską Boga zamienił wodę w stawie w święty nektar, zanurzając w niej stopy i lecząc w ten sposób śmiertelną epidemię. W ten sposób miliony ludzi zostały wyleczone ze śmiertelnej choroby. Nawet dzisiaj sangat sikhijski, składający się ze wszystkich sekt, religii i kast, przybywa z odległych stron, kąpie się w sarovarze i po spożyciu amrity zostaje wyleczony ze wszystkich dolegliwości fizycznych i psychicznych - Sikhowie na całym świecie zabierają ją z powrotem do swoich domów. Obecnie z okazji rocznicy urodzin Guru Har Krishana jest to miejsce specjalnego zgromadzenia Sikhów.

A obecnie - na terenie znajduje się Gurudwara, kuchnia, duży (święty) staw, szkoła i galeria sztuki. Podobnie jak w przypadku wszystkich sikhijskich Gurdwarów, praktykowana jest koncepcja langar i wszyscy ludzie, niezależnie od rasy i religii, mogą jeść w kuchni Gurdwara (sala langar). Langar (jedzenie) przygotowują pracujący tam gursikhowie, a także wolontariusze. W Gurdwara odwiedzający proszeni są o zakrycie włosów i nienoszenie butów. Trudno sobie wyobrazić, że codziennie ta świątynia potrafi nakarmić do czterdziestu tysięcy ludzi... "Bezpłatne pożywienie jest przeznaczone dla wszystkich - wysoki i niski, biedny i bogaty, wyuczony i ignorant, król i biedak otrzymaja ten sam posiłek..."

A co to jest Sikhizm? Religia ta została stworzona przez Guru Nanak, który urodził się 1469 r. w wiosce Tawadi w pobliżu Lahore w Pakistanie. Jest to religia ściśle monoteistyczna- Sikhowie wierzą w Jednego, Wszechmocnego Boga, który jet pozbawiony nienawiści, jest częścią stworzenia, a jednocześnie jest stwórcą świata. Bóg nie należy do jednego narodu, lecz jest Bogiem miłości. Stworzył on człowieka nie po to aby go karać za grzechy,lecz po toaby człowiek realizował swój prawdziwy cel na ziemi i we wszechświecie. Ciekawostka - w Sikhiozmie nie ma klasy kapłańskiej - a ten, który wypełnia codzienną posługę Bożą nazywany jest Granthi - jednak może to być każdy Sikh - mężczyzna lub kobieta...

QUTUB MINAR

Gdy miasto powoli się obudziło naszą przygode z Dehli rozpoczęliśmy od kompleksu Qutub, który w 1993 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Jego centralny punkt to Qutub Minar – to minaret zwany „wieżą zwycięstwa”zbudowany w latach 1199-1220, który jest do dzisiaj największym na świecie ceglanym minaretem o wysokości 72,5m. Kompleks Qutb powstał w miejscu najstarszego ufortyfikowanego miasta Delhi Lal Kot - nazywanym też pierwszym miastem Dehli. W 1192 roku Qutb-ud-Din-Aibak, generał afgańskiego władcy Muhammada Ghoriego, pokonał ostatniego hinduskiego władcę i został wicekrólem podbitych terenów. Po śmierci swego pana sam przyjął tytuł sułtana, ustanawiając tym samym sułtanat delhijski ze stolicą w Delhi. Kompleks Qutb Minar, znajdujący się w dzisiejszej dzielnicy Mahrauli, to pierwsza budowa jaką nakazał wznieść Qutb-ud-Din Aibak po swoim zwycięstwie. Prace rozpoczęto w 1193 roku, a zakończono dopiero w 1503 roku za panowania dynastii Lodi.
Qutub Minar otoczony jest zabytkami kompleksu Qutub - ten zespół meczetów jest jednym z najwcześniejszych, jakie przetrwały na subkontynencie indyjskim. Meczet Quwwat-al-Islam, na północny wschód od Minaru, został zbudowany przez sułtana Qutuba-ad-Din Aibaka w 1199 roku. Jest to najwcześniejszy zachowany meczet zbudowany przez sułtanów z Delhi. Składa się z prostokątnego dziedzińca otoczonego krużgankami, wzniesionego z rzeźbionych kolumn i elementów architektonicznych 27 świątyń dżinijskich i hinduskich. Na dziedzińcu jest umiejscowiona żelazna kolumna, która powstała 1600 lat temu – widnieje na niej inskrypcja napisany jest w sanskrycie i pochodzi z czasów dynastii Guptów. Inskrypcja głosi, że kolumna została wzniesiona przez króla Kumaraguptę I na cześć boga Wisznu. Sławi również dzielność i cechy króla zwanego Candra. Badacze przez długi czas usiłowali rozwikłać zagadkę powstania kolumny oraz jej niezwykłych właściwości – od ponad półtora wieku opiera się korozji. Starożytni Hindusi słynęli z doskonale rozwiniętej metalurgii – podobno za jej wyjątkową odporność na korozję odpowiada wysoki poziom fosforu w metalu… Jak żelazny słup znalazł się w Qutub - jego zbudowanie nakazał w 402 roku Chandragupta II Vikramaditya, władca z panującej na północy Indii potężnej dynastii Guptów. Wskazują na to inskrypcje wyryte w sanskrycie na słupie. Sześćset lat później pierwszy władca, który ustanowił Delhi swoją stolicą - Anangpal Tomar, wybudował świątynię Wisznu w dzisiejszej dzielnicy Mahrauli i przeniósł słup z Udaygiri do miejsca, gdzie obecnie się znajduje. W skład kompleksu wchodzi także grobowiec sułtana Iltumisa oraz sułtana Ala-ud-Childżego, madrasa o raz dugi, mniejszy minaret Alai Minar oraz brama wejściowa do meczetu Alai Darwaza.

GROBOWIEC SAFDARJANGA

Grobowiec Safdarjanga został wzniesiony w latach 1753-54 pod panowaniem mongolskiego cesarza Mughala Mohammeda Shaha dla jego wicekróla Abula Mansura Mirza Muhammada Muqima Ali Khana - lepiej znanego jako Safdarjung. Był on bardzo ważna postacią na dworze Mongołów w schyłkowych latach ich imperium. Rządził jako niezależny władca stanu Awadh w północnych Indiach jako wicekról Muhammada Szacha, a wkrótce otrzymał także stanowisko gubernatora Kaszmiru i stał się centralną postacią na dworze w Delhi. Kiedy Muhammad Szach wstąpił na tron imperium Mogołów w Delhi w 1748 roku, Safdarjang został premierem (Vazirem) z tytułem Vazir ul-Mamalk-i-Hindustan. Jako Vazir miał wielką władzę i imperium pod swoją kontrolą, ponieważ cesarz był jedynie marionetką i figurantem, który pełnił funkcje raczej reprezentacyjną i cieszył się życiem - winem, opium i kobietami :) Jednak kontrola Safdarjanga nad rodziną cesarza była tak represyjna, że cesarz wezwał Marathów, aby pozbyli się ich Vazirów w tym Safajanga. Został on wypędzony z Delhi w 1753 r. i zmarł wkrótce potem w 1754 r.
Po jego śmierci jego syn Nawab Shujaud Daula błagał cesarza Mogołów, aby pozwolił mu wznieść grobowiec dla swojego ojca w Delhi. I tak powstał grobowiec, który zaprojektował abisyński architekt, a zbudował Bilal Muhammad Khan. Grobowiec wykonany jest z marmuru i piaskowca, a jego styl architektoniczny nawiązuje do architektury Taj Mahal, ale także czerpie inspirację z grobowca Humayuna. Zbudowany na kwadratowej podstawie z arkadami z każdej strony jest otoczony pięknymi ogrodami i parkiem. Główne wejście do mauzoleum jest dwukondygnacyjne, z wyszukanym wzorem na fasadzie. Tam też znajduje się piękny napis w języku arabskim, który oznacza: Kiedy bohater zwykłej odwagi odejdzie od tego, co ulotne, niech stanie się mieszkańcem raju Bożego. Grobowiec to ostatni relikt – monumentalny grób mongołów zbudowany przed upadkiem mongolskiego imperium.

GROBOWIEC HUMAYUNA

Zwiedzanie kompleksu Grobowca Humayuna zaczęlismy od zbudowanego w latach 1574-48 mauzoleum oraz meczetu Isa Khana Niazi - był on afgańskim szlachcicem i należał do dworu Sher Shaha Suri. Ma ono kształt ośmiokąta i powstało głównie z czerwonego piaskowca, tuż obok, na zachód od mauzoleum znajduje się meczet Isa Khana – to pierwsze dwie historyczne budowle na które natrafią zwiedzający w kompleksie Grobowca Humayuna.
Samo mauzoleum cesarza jest nieco dalej, otoczone ogrodem w stylu perskim - Char Bagh - założone na planie kwadratu, podzielone na cztery części oddzielone groblami, którymi poprowadzone są wąskie kanały. Ale wcześniej minęliśmy jeszcze zabytkowy XVI wieczny karawanseraj Arab Serai – podobno powstał aby zapewnić schronienie trzystu arabskim mułłom, których żona cesarza Hamida Bega Begun zabierała ze sobą podczas pielgrzymki do Mekki. I wreszcie cesarski grobowiec – to pierwszy grobowiec ogrodowy w Azji, protoplasta m.in. dla słynnej Taj Mahal, którą wybudował prawnuk Humanyuna, a wnuk Akbara Wielkiego – Shan Jahan. Został zbudowany na polecenie cesarzowej Hamidy Bega Begun – żony Humayuna, a zaprojektowany przez Miraka Mirzę Ghiyasa. W architekturze grobowca znajdziemy mieszankę elementów charakterystycznych dla budownictwa indyjskiego i perskiego. Budowa grobowca rozpoczęła się w 1564 roku, dziewięć lat po śmierci cesarza, a została zakończona w 1572 roku. Budowla powstała z czerwonego piaskowca, a do wykończenia użyto białego marmuru. Mauzoleum stoi na kwadratowej podstawie, z wysokimi arkadami z każdej strony, które dodają lekkości przysadzistej budowli i szesnastoma osobnymi wejściami do budynku. W środku znajduje się oktagonalna, nakryta kopułą komnata – miejsce pochówku cesarza Humayuna, która jest otoczona przez mniejsze oktagonalne pomieszczenia, gdzie znajdują się groby cesarzowej Hamidy oraz innych członków rodziny królewskiej. Grobowiec Humayuna to w istocie mała nekropolia – cały kompleks cmentarny. W ogrodzie możemy znaleźć także inne grobowce – m.in. mauzoleum zwane Grobowcem Cyrulika. Napis na tablicy przez budowla głosi: W folklorze ten budynek nazywa się Grobowcem Cyrulika. Okładziny z czerwonego piaskowca, pochyłe baldachimy, minarety i ekrany z piaskowca nadają grobowcowi uderzający charakter. W grobowcu znajdują się ozdobne cenotafie przedstawiające jednego mężczyznę i jedną kobietę. Kanały wodne wokół grobowca dobudowano w latach 1905–1909. Nikt nie wie, kto jest pochowany w tym malowniczym grobowcu z czerwonego i szarego piaskowca. Popularny mit głosi, że grobowiec jest poświęcony królewskiemu fryzjerowi cesarza Mogołów Humayuna i został zamówiony przez cesarza Akbara.
Ten piękny i majestatyczny budynek, bardziej przypominający pałac niż mauzoleum został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1993 roku.

  
STARE DELHI - WIELKI MECZET PIĄTKOWY

Po spokoju zielonych ogrodów wspaniałych mongolskich grobowców przejazd przez tłok i harmider Starego Delhi był dla nas szokiem. Przebicie się przez Chadni Chowk niegdyś najbogatszą ulicę świata było nie lada wyczynem. Na wzgórzu, w centrum starego miasta Delhi znajduje się Jama Masjid czyli Wielki Meczet Piątkowy. Zbudowany został w latach 1654-1658 przez władcę z dynastii Wielkich Mongołów Shana Jahana – budowniczego słynnego Taj Mahal. Meczet jest największą muzułmańską budowlą sakralną w Indiach – można wejść na jeden z minaretów i panoramę całego Starego Delhi wokół wzgórza ze świątynią z widocznym Czerwonym Fortem. Nazwa budowli nawiązuje do tradycji budowli sakralnych w islamie. W każdej miejscowości gdzie zamieszkiwała społeczność muzułmańska regułą była budowa meczetu, który mógłby pomieścić wszystkich wiernych w czasie, piątkowych modlitw. Do budowy Jama Masjid Shah Jahan zatrudnił 6000 budowniczych, którzy pracowali nieprzerwanie przez 6 lat. Do wnętrza prowadzą 3 bramy, meczet zbudowany jest z czerwonego piaskowca i białego marmuru. Olbrzymi dziedziniec meczetu podobno może pomieścić 25 tysięcy osób. Dach wieńczy 8 kopuł z białego i fioletowego marmuru, a po bokach centralnej budowli wznoszą dwa minarety o wysokości 41 m.
Z meczetu znowu wyszliśmy na słynna ulicę Chadni Chowk – ale w dzisiejszych czasach Staremu Delhi daleko do wspaniałości, jaką cieszyło się za czasów Shah Jahana. Wóczas gdy w Delhi dobiegała końca budowa nowej stolicy Chadni Chowk stała się najbogatszą ulicą świata i podobno to właśnie tu został wykonany słynny Pawi Tron stworzony dla cesarza Mongołów. Tron był wsparty na czterech złotych stopach, a nad nimi wznosiło się dwanaście kolumn, które podtrzymywały baldachim. Na tronie znajdowało się łącznie 108 dużych rubinów i 116 szmaragdów, zaś dwanaście kolumn podtrzymujących baldachim ozdobiono rzędami pereł – ogółem był wysadzany 26733 kamieniami szlachetnymi... Podobno jego wartość odpowiadała kwocie wydanej na budowę Pałacu Wersalskiego… Później został on zdobyty przez perskiego szacha Shahanshah Nader Szah i trafił do Iranu gdzie został zniszczony w chaosie dziejów. Jednak do dzisiaj termin „Pawi Tron” jest używany w odniesieniu nie tylko do tronu, ale także do samej monarchii irańskiej.
Ale wróćmy na współczesną Chadni Chowk, która w niczym nie przypomina tej z czasów Shah Jahana. Nadal kwitnie tu handel co widzieliśmy podczas przejażdżki rikszą (chociaż ze względu na korek nie wszędzie udało się dojechać) to ani blasku, ani dawnego bogactwa już tu nie widać. Nasza riksza z trudem manewrowała w tłumie, a kupić i zrobić można tu chyba wszystko...

Stolica Indii jest na pewno pełna kontrastów - od wielkiego bogactwa do skrajnego ubóstwa, a wielkość i dzikie tłumy moga przytłoczyć... Tak kończymy nasz pierwszy dzień w Indiach i opuszczamy Delhi - ruszamy najpierw do Agry, a potem na spokojne pustkowia Radżastanu...

Na naszą przygodę w indyjskim Radżastanie wyruszyliśmy z Driver India Private Tours!
Gorąco polecamy - nasza wyprawa została perfekcyjnie zaplanowana i przygotowana!!!

Spodobał Ci sie artykuł - nasza strona jest niekomercyjna i jak na razie jesteśmy jej jedynymi sponsorami ;) Ale możesz wesprzeć nas w prowadzeniu bloga stawiając symboliczną kawę i będzie miejsce na serwerze na kolejne fotki i teksty :) DZIĘKUJEMY!!! 

POLECANE ARTYKUŁY: